Vẫn cần hạn chế ngủ ít, không bằng phải nghe tiếng mẹ

Nghe tiếng mẹ là... muốn điên

Trên một diễn đàn của học sinh, T.M., học sinh lớp 9 tại một trường THCS ở TPHCM chia sẻ rằng em đang rơi vào tình trạng hoảng loạn, khủng hoảng trước kỳ thi lớp 10 sắp tới.

M. kể về lịch học hiện tại của mình: "Học ở trường đến 4h15 chiều, sau đó đến lớp học thêm liên tục 2 ca đến 9h45 phút. Về nhà, ăn uống vội vã và sau đó ngồi vào bàn luyện đề đến 11-12h đêm. Sáng, bố mẹ gọi dậy từ 5h để học buổi sáng để dễ thuộc và nhớ. Riêng hai ngày cuối tuần có 5 ca ở lớp học thêm."

Nhiều học sinh bị bố mẹ chê bai, chì chiết, gây áp lực ngay trong thời gian ôn thi căng thẳng (Ảnh: AI).

Mỗi ngày, M. học 14-15 tiếng, ngủ chỉ khoảng 4-5 tiếng, và thời gian ít ỏi còn lại để di chuyển, ăn uống, vệ sinh cá nhân. Mọi hoạt động vui chơi, giải trí trước đây của M. như chơi cầu lông, vẽ, đọc sách, chơi game... đều bỏ sạch.

Phải chạy đua và gấp gáp với lịch học dày đặc này, M. rơi vào tình trạng ăn không ngon miệng dù mẹ nấu nhiều món ngon, ngủ không vào giấc dù thiếu ngủ.

Tuy nhiên, thậm chí lịch học "không thở nổi" đó vẫn không làm cho M. sợ bằng... việc nghe tiếng mẹ, với cậu toàn là tiếng của những lời chê bai, hù dọa.

Nhiều tháng qua, mẹ theo sau giám sát và hối thúc M. mọi lúc mọi nơi. Kể cả khi ăn, khi tắm, chỉ cần M. chậm một chút là bà la hét, chê con chậm chạp, lề mề.

Có khi ngồi vào bàn học, M. cũng nghe mẹ đi hù họa tinh thần bằng những con số quanh kỳ thi lớp 10 như tỷ lệ chọi tăng, chỉ tiêu giảm, hàng chục ngàn học sinh sẽ rớt khỏi kỳ thi này...

Vài ngày trước, khi ngồi học bài, M. giải lao bằng cách vẽ tranh tặng bạn cuối cấp, mẹ lao vào giật phăng, gào lên: "Học không lo học lo vẽ vời, bộ mày muốn thi rớt hả?". Tiếp đó, là hàng loạt lời chê bai con lười học, học chậm, kém cỏi.

Cậu học trò cho hay, nếu em rớt nguyện vọng 1 vào Trường THPT Nguyễn Hữu Huân mẹ chọn thì không biết sẽ kinh khủng thế nào, chưa dám nghĩ đến việc không đỗ nguyện vọng nào.

"Mẹ thường xuyên kể anh này chị nọ đỗ trường chuyên, trường top, anh chị thi cả chục năm trước cũng được mẹ nhắc tên để 'làm gương cho con'. Mẹ còn lặp đi lặp lại câu 'Mày rớt thì đừng về gặp mặt mẹ, đừng nói chuyện với mẹ', M. khổ sở nói.

Cũng có lúc bình tĩnh, mẹ nói chuyện nhỏ nhẹ, thổ lộ vì lo cho con nhưng chỉ ngay sau đó đã là những lời mắng mỏ, nhắc nhở, chê bai... Hai mẹ con liên tục cãi vã, xung đột từ những chuyện nhỏ nhất.

Kỳ thi lớp 10 là kỳ thi khốc liệt nhất với tuổi học trò (Ảnh: Hải Long).

M. cho biết, giờ cứ nghe tiếng mẹ là cậu như muốn phát điên, trong người bức xúc rất khó kiềm chế. Có lúc, nghe mẹ nói nhiều quá, M. lao vào nhà tắm đấm tay lên tường đến chảy cả máu hoặc vào phòng nắm tóc giật mạnh liên tục.

Bố mẹ cũng rơi vào căng thẳng

Bố mẹ gây áp lực, chì chiết, chê bai con trong việc học, theo bà Nguyễn Thúy Ngọc, chuyên viên tâm lý ở TPHCM không phải là trường hợp cá biệt.

Điều này xuất phát từ tâm lý "thương cho roi cho vọt" ăn sâu trong nhiều bố mẹ Việt. Họ có niềm tin trong tiềm thức rằng phải chê bai, phải gây áp lực thì con mới chịu học, mới nỗ lực.

Bố mẹ thường lo sợ con chưa cố gắng hết sức, luôn thấy con học chưa đủ nên gây áp lực nhằm thúc đẩy con mà không lường được hậu quả. Cùng với kỳ vọng cao vào con thì áp lực càng kinh khủng.

"Thực tế, nhiều đứa con không sợ thi rớt bằng việc phải đối mặt với bố mẹ khi thi rớt, bằng việc phải đối mặt với sự thất vọng của bố mẹ", bà Ngọc cảnh báo.

Tuy nhiên, bà Nguyễn Thúy Ngọc nhấn mạnh, cách hành xử của phụ huynh cũng phản ánh họ đang rơi vào trạng thái bất ổn. Nhất là trước kỳ thi lớp 10 khốc liệt, không chỉ con trẻ mà bố mẹ cũng bị căng thẳng, áp lực, sợ hãi.

Và họ trút sự căng thẳng, lo âu đó lên con vì lúc này chỉ đứa con, mà cụ thể là việc học của con mới giúp họ thấy yên tâm phần nào. Chính nhiều phụ huynh cũng phải đi khám tâm thần liên quan đến vấn đề thi cử của con.

Phụ huynh đưa con đi thi lớp 10 tại TPHCM năm trước (Ảnh: P.N).

Nói về sự căng thẳng của kỳ thi lớp 10, TS Nguyễn Thị Thu Huyền, nguyên giảng viên Trường ĐH Sư phạm TPHCM cho rằng xuất phát từ nhiều yếu tố như từ chủ trương phân luồng, từ tâm lý phần lớn phụ huynh mong muốn con mình đi theo con đường học thuật học hết lớp 12.

Kỳ thi này gây căng thẳng cho phụ huynh và học sinh, theo bà Huyền xuất phát từ việc hướng nghiệp chưa đủ tốt, chưa trao cho học sinh cơ hội hiểu biết đủ về điểm mạnh, điểm yếu, về cơ hội học tập... để trẻ có lựa chọn ở tâm thế chủ động.

Đồng tình với quan điểm này, một hiệu trưởng trường THPT ở TPHCM bày tỏ, việc phân luồng chỉ mới dồn ở phần ngọn chứ chưa thật sự từ gốc. Đó là việc thắt chặt chỉ tiêu vào 10, chứ chưa giúp các em hiểu mình, giúp phụ huynh hiểu và tự tin về những lựa chọn khác.

Chính vì vậy, với nhiều gia đình, nhiều học sinh, vào lớp 10 được xem như "quyết định cuộc đời", là con đường duy nhất. Áp lực này đổ xuống phụ huynh, phụ huynh đổ xuống con, và đứa trẻ lãnh đủ.

Ông lưu ý, để tránh áp lực trước kỳ thi này, chính bố mẹ cần giữ cho mình được sự bình tâm, xác định được nhiều lối đi khác. Nếu bố mẹ rơi vào căng thẳng, thiếu kiềm chế có thể dẫn đến việc gây áp lực, bạo hành trẻ, đẩy trẻ vào tình trạng bất an.

Đặc biệt ở lứa tuổi này, trẻ ở giai đoạn mới lớn vốn nhạy cảm, dễ có những phản ứng tiêu cực, nổi nóng.

Vị hiệu trưởng nhắc lại lời của một bác sĩ làm việc ở lĩnh vực tâm thần trẻ em tại tọa đàm về tâm lý học đường ở TPHCM cảnh báo về tình trạng quá tải bệnh nhân, bác sĩ khám không xuể tại các khoa khám tâm thần nhi vào mùa thi. Chưa kể, khi các em được đưa vào viện thì phần lớn tình trạng đã rất nặng.